Volgens een overlevering visten inwoners van het gehucht Molenstede het beeld van “Onze-Lieve-Vrouw van Diest” op uit de Demer terwijl het rechtstaand naar Diest dreef. “De Goede Lieden van Moelstede” kregen daarom sinds 1488 het voorrecht het beeld te dragen in de jaarlijkse ommegang te Diest. De Onze-Lieve-Vrouwgilde, die uit dit gebruik ontstond, is de eerste bekende vereniging van Molenstede. Deze legende leverde de inspiratie voor dit beeld.
Het monument wil eveneens de bijdrage belichten van de talrijke Molensteedse verenigingen en het vrijwilligerswerk aan de sociale leefgemeenschap.
Een initiatief van Davidsfonds Molenstede. Gerealiseerd met de steun van de Stad Diest door Jan Peirelinck en onthuld op 9 september 2007.
Foto's Roger Convenst - Leo Van Diest - André Gijbels
1. Wie waren “de goede lieden van Moelstede”?
In de oudst bewaarde stadsrekening van Diest uit 1389 wordt gesproken over de jaarlijkse processie van Onze-Lieve-Vrouw. Het eeuwenoude beeld “Onze-Lieve-Vrouw van Mirakelen, heden één der mooiste en kostbaarste kunstwerken van de St.-Sulpitiuskerk, werd in deze processie gedragen door inwoners van Molenstede.
De eerste schriftelijke bewijzen hiervoor werden gevonden in de rekeningen van de St.-Sulpitiuskerk en de oorkonden van het stadsarchief van Diest. In 1488 kregen “die goede lieden” 7 quarten biers betaald voor het dragen van het Onze-Lieve-Vrouwbeeld. In 1506 “die van Molstede”.
Volgens een volksoverlevering zou dit gebruik ontstaan zijn omdat het beeld gedurende oorlogstijd in de Zwarte-Beek onder Molenstede geworpen zou zijn en nadien aldaar teruggevonden of heropgevist.
Volgens een andere overleving is het beeld afkomstig uit de kapel der Lazarij van Diest die vroeger op het grondgebied Molenstede lag.
In 1939 verhaalt G. van der Linden in de Gazette van Diest “... dat het beeld ten tijde van oorlog of omwenteling in den Demer werd aangetroffen, en dat het rechtstaande op het water, tegen den stroomop, naar Diest kwam toegedreven. Inwoners van het nabijgelegen gehucht Molenstede, zouden het beeld uit het water hebben gehaald. Vooraleer naar de kerk te worden overgebracht zou het beeld eenigen tijd in de kapel der Lazerij hebben gestaan ... ‘t was de gewoonte of een voorrecht dat “de goede lieden van Meulstee” het beeld van O.L.Vrouw in de processie omdroegen.
2. Anderzijds is de Onze-Lieve-Vrouwgilde van Molenstede de oudste vereniging van dit kleine dorp.
Op één der platen van de gildebreuk vond R. Van de Ven - archivaris van de stad Diest - het jaartal 1630. De leden verenigden zich oorspronkelijk in genootschappen met tot doel het handhaven van rust en orde. Zij luisterden plechtigheden op en verzekerden de verdediging van kerk en godsdienst. Later beperkten hun activiteiten zich tot het organiseren van de jaarlijkse vogelschieting en het inrichten van feesten.
De gilden liggen aldus aan de oorsprong van het hedendaagse verenigingsleven.
3. Het rijke verenigingsleven van Molenstede is alom gekend.
Het vormt de kern van het dorpsleven en zorgt elke week voor één of andere organisatie.
Koppelen we de sage en het oude beeldje, de O.L.V.-gilde en het hedendaagse verenigingsleven aan elkaar dan hebben we een stof en inspiratie om tot een beeld te komen: het verenigingsleven als basisweefsel voor sociaal contact in een gemeenschap.